Nucleair afschakelingsplan ook voor windenergiepionier Eeklo

Hoe kernenergie hernieuwbare energie voor schut kan zetten Denemarken of Duitsland zijn toonvoorbeelden van landen waar grote inspanningen geleverd worden om hernieuwbare energie uit te bouwen. Maar ook in België kennen we pioniers op dat gebied. Zo heeft de gemeente Eeklo al bijna twee decennia geleden de eerste stappen gezet naar de uitbouw van windenergie op zijn grondgebied. Daarbij pionierde ze niet alleen met groene energie, maar ook met een sociale aanpak. Is het dan niet wraakroepend dat het afschakelingsplan de duurzame energiebronnen mee lam zou kunnen leggen? Als kernenergie faalt, trekt het hernieuwbare energie mee in zijn val. Het beleid moet dringend en resoluut alleen voor hernieuwbare energie kiezen.

Eeklo inspireert andere gemeenten
Reeds op het einde van vorige eeuw stelde het gemeentebeleid een plan op voor de uitbouw van hernieuwbare energie. Daarbij speelden vier krachtlijnen een belangrijke rol. Uiteraard gaat het om het uitbouwen van (op termijn) meerdere soorten installaties voor hernieuwbare energie. Dat gebeurt dan in het kader van een gemeentelijk kader, waarin bepaald wordt waar wel en waar geen inplanting van bijvoorbeeld windmolens mogelijk is. Verder werkt ze een beleid uit om het draagvlak bij de bevolking te vergroten, onder andere door hen de kans te geven mee te participeren in windmolens. Ten slotte wordt dit alles voorafgegaan en begeleid door bewustwording rond en actieprogramma’s voor rationeel energie gebruik. De goedkoopste en duurzaamste energie, is immers degene die niet gebruikt en dus niet geproduceerd moet worden.

Dat zulke aanpak werkt, bewijzen de cijfers. Eeklo heeft een visie, ambitie, projecten, plannen en denkpistes, waarmee ze tegen 2030 de uitstoot van CO2 met 68% wil verminderen. De stad kan nu al een mooi palmares voorleggen op weg daar naartoe. De windmolens produceerden vorig jaar 165 GWh, terwijl het eigen verbruik afklopte op 123 GWh. Eeklo produceert dus 134% van haar eigen elektriciteitsbehoefte. Er staan dan ook best veel windmolens in Eeklo. Acht ervan zijn op initiatief van de gemeente tot stand gekomen. Ecopower baat er vijf van uit op een coöperatieve basis. Drie anderen zijn door anderen beheerd. Daarboven zijn er nog 14 windmolens op het grondgebied van de gemeente vergund en gebouwd.

Bovenop deze windmolens zijn er plannen en denkpistes voor een verdere verduurzaming van de energievoorziening. Ook warmte is een belangrijke energiebehoefte. Er lopen plannen om samen te werken met de afvalenergiecentrale van Balgerhoeke, om restwarmte te benutten in warmtenetwerken, ten voordele van de verwarming van gebouwen in Eeklo. Er is zelfs genoeg warmte om ook andere omliggende gemeenten te voorzien van restwarmte, zoals Maldegem en Sint-Laureins. Tegelijk zijn er denkpistes voor een zonnegordel, waarbij een grote hoeveelheid zonnepanelen geplaatst zouden kunnen worden. Ten slotte overweegt men de bouw van opslaginstallaties voor elektriciteit, en dat op een energiesite van Balgerhoeke.

Sociale hernieuwbare energie
Ook op sociaal vlak is er een vooruitziend beleid. Het stadsbeleid zorgt er voor dat niet enkel de grote spelers opnieuw een monopolie zouden verwerven. Zo verdeelt ze mogelijke inplantingsplaatsen in meerdere percelen. Ze geeft zo kansen aan bedrijven die het best beantwoorden aan de sociale en duurzame doelen van het gemeentelijk energiebeleid. Zo is de samenwerking met Ecopower gebaseerd op een wederzijdse samenwerking. De gemeente zorgt voor een duidelijk beleidskader, terwijl Ecopower met haar coöperatief model de inwoners van Eeklo en omgeving laat participeren in financiering en beleid van dit energiebedrijf.

Ze zet verder gemeentelijke financiële middelen in om een beleid tegen energie-armoede uit te werken. Zo wordt een denkpiste onderzocht en ontwikkeld, waarbij de gemeente 3.000 aandelen zou aankopen van Ecopower. Deze zouden ingezet worden om mensen met energie-armoede, los te kunnen weken uit de dure budgetmeter elektriciteit. De mensen ontvangen dan goedkopere Ecopower elektriciteit (met slechts kostendekkende prijzen in onderzoek), waardoor ze snel geld uitsparen. Daarmee kunnen ze dan één aandeel kopen, waardoor zij zelfs het bedrijf mee beheren (1 stem per aandeelhouder, niet per aandeel). Gelijktijdig ontvangen ze hulp voor budgetbeheer.
Een andere manier van sociaal en duurzaam beleid, is dat door de provincie een omgevingsfonds opgericht werd. Deze wordt gefinancierd met de jaarlijkse huurgelden van de windmolen uitbaters. Dit geld wordt dan benut in ecologische projecten. Zo zullen inwoners een extra korting bekomen wanneer ze bijvoorbeeld collectief zonnepanelen aankopen, of maatregelen treffen voor rationeel energiegebruik. Of het fonds wordt gebruikt voor projecten van landschapsontwikkeling. Een voorbeeld hiervan is het (her)aanleggen en beplanten van een dreef.

Kernenergie ondermijnt energieduurzaamheid in Eeklo (en elders)
Hoewel Eeklo voorbeeldig op weg is om snelle verminderingen door te voeren van broeikasgassen, leeft helaas ook zij binnen de context van het sterk genucleariseerde België. Door de veroudering van de reactoren, komen er niet alleen meer geplande stilstanden. Steeds vaker vallen reactoren onverwachts uit. Dat hebben we in het najaar van 2018 mogen meemaken, toen zes van de zeven reactoren gelijktijdig stil lagen. Verschillende reactoren waren immers onverwachts uitgevallen, door bijvoorbeeld problemen met betonrot, of door een lek met radioactieve stoom. En ja, ze werden weer uit de kast gehaald, de afschakelingsplannen… Hiermee worden hele wijken, (grote delen van) gemeenten en steden afgeschakeld van het transmissie- of distributienet. Dat kan gebeuren, wanneer er een geplande of onverwachte stroomuitval dreigt, bijvoorbeeld bij geplande stilstanden en/of het onverwachts uitvallen van één of meerdere kernreactoren.

En wat blijkt nu? Ook de helft van Eeklo kan eventueel afgeschakeld worden. Ze levert meer hernieuwbare stroom dan ze zelf aan elektriciteit verbruikt, maar bij een afschakeling verliest ze in bepaalde omstandigheden de windmolens, bijvoorbeeld wanneer er een laag niveau van windenergie geproduceerd wordt. Een afschakeling kan dan in twee richtingen gebeuren: je kan niet alleen geen elektriciteit meer afnemen, neen, je kan ook geen stroom op het net zetten. Hierdoor kan het zijn dat er wind is, en dat de windmolens kunnen draaien. Maar ze mogen dat dan niet, want ook zij zijn afgeschakeld van het net! Ook het omgekeerde gebeurt. Wanneer er teveel stroom op het net dreigt terecht te komen, dan worden de niet-flexibele kernreactoren in productie gehouden, en de windmolens stilgelegd, terwijl er perfect veel wind kan zijn! En zo komen we voor de absurde situatie, dat een afschakeling, veroorzaakt door een zoveelste nucleaire faling, of een teveel aan elektriciteit, mee hernieuwbare energiebronnen kan droogleggen. In het geval van een afschakeling, lost men dat op door noodinstallaties voor elektriciteitsopwekking te activeren, zoals… jawel, vliegtuigmotoren die op kerosine branden! Of hoe kernenergie hernieuwbare energie kan lamleggen, waardoor zwaar vervuilende en erg inefficiënte fossiele noodinstallaties in werking moeten treden.

 

Geef een reactie